Wanneer ben je verslaafd?

Verslaafd: wanneer ben je dat? En wanneer is het tijd om er iets aan te gaan doen? Op deze vragen geeft deze blog jou antwoorden.

‍

En het snelste en beste antwoord op de vraag die je eigenlijk stelt is: wanneer jíj vindt dat het genoeg is, doe er dan wat aan. Of je nu volgens richtlijnen of anderen ‘verslaafd’ zou zijn of niet, dat is feitelijk niet écht relevant. Want wat ik vaak zie is dat mensen de richtlijnen checken, eigenlijk binnen het label ‘verslaafd’ zouden vallen en dingen zeggen als: ‘ja, ik drink wel te veel, maar ik ben niet verslaafd.’

Niemand wil verslaafd zijn

Echt niemand wil verslaafd zijn. Niemand wil dit label dragen. Dit komt doordat het stereotype beeld van een verslaafde super heftig is: iemand die in de goot ligt en ondanks dat hij alles kwijt is, toch stug door gaat met nemen. Een verslaafde wordt vaak als irrationeel gezien. En irrationeel is een ander woord voor gek ofkoekkoek. Er moet wel iets mis zijn met die persoon, anders zou hij niet doorgaan met wat hij doet, denken veel mensen. En niemand wil koekkoek zijn.

‍

Een ander hardnekkig beeld wat mensen hebben bij een verslaafde is dat hij gebrek aan zelfcontrole heeft. En ook daar kijken we op neer. Iemand die zichzelf niet in de hand zou hebben, vertoont een soort dierlijk gedrag: steeds weer primaire reacties, impulsief gedrag en dominantie van het ‘reptielenbrein’ wordt er dan bijvoorbeeld gezegd. En ook hiermee willen de meeste mensen niet geassocieerd worden. We worden liever als beschaafd en netjes gezien: iemand die het goed voor mekaar heeft en alles onder controle heeft.

‍

Een andere reden waarom mensen zichzelf niet als verslaafd willen zien, is omdat vanuit de psychologie wordt gedacht dat mensen die eenmaal verslaafd zijn, altijd verslaafd blijven. Deze mainstream gedachte zorgt ervoor dat mensen wel 10x nadenken, voordat ze zichzelf het label opplakken of hen door anderen  dit label laten aannaaien. Want als je deze broek aantrekt, krijg je 'm nooit meer uit.

Hebben verslaafden enorme problemen?

Nog zo’n mainstream gedachte over verslaafden is dat verslaafden (enorme) problemen zouden hebben. Weer dat beeld van niet functionerende, in de goot liggende mensen die de hele dag niets anders doen dan gebruiken of drinken. Nee, zo zit het niet. Problemen hebben is normaal. Iedereen heeft problemen, bijvoorbeeld in relaties, in werk of gezondheid.

‍

Super veel mensen functioneren nog prima, ook al zijn ze stiekem wel verslaafd. Enorme problemen hebben is dus ook niet een goede maatstaf om te meten of je verslaafd bent. Want wat zijn (enorme) problemen precies? Voor de één is dat het kwijtraken van je huis, voor de ander is dat scheiden en voor nog weer een ander is dat een ruzietje.

Verslaafden functioneren vaak prima

De meeste mensen kunnen hun werk prima uitvoeren, terwijl ze veel drinken of drugs gebruiken. Ze hoeven geen topsport te leveren of super scherp te zijn en voelen zich stiekem niet of nauwelijks uitgedaagd op hun werk. Waar veel mensen het gevoel hebben dat er te veel van ze wordt verwacht, wordt er eigenlijk te weinig van ze verwacht. Ze kunnen namelijk zelfs blijven gebruiken én naar behoren functioneren.

‍

En dat we een buikje krijgen of geen 5 km meer kunnen hardlopen als we ouder worden, vinden we ook normaal. Als je deze ontwikkelingen in je leven niet erg vind, heb je dus al snel geen enorme problemen. En wordt je door psychologen vaak niet als probleemgeval of verslaafd gezien. En blijf je onder de radar met jouw ‘verslaving(en)’.

Dus, wanneer ben je nou verslaafd?

Verslaving is een beladen label. Zelf gebruik ik het label liever niet. Maar om toch antwoord te geven op deze vraag: je bent verslaafd als je in potentie een tijdelijke fase in je leven veel bezig bent met het nemen van een middel. En dit kan op twee verschillende manieren:

‍

1) Je bent (onbewust) veel bezig met het nemen van het middel

2) Je bent (onbewust) veel bezig met het nemen van het middel én met het krijgen van controle over jezelf in relatie tot je middelen gebruik

‍

Het ene spreekt voor zich. De andere gaat over dat je het ene moment wél graag wilt nemen en het andere moment absoluut niet. Bijvoorbeeld: het ene moment wil je wel drinken en het andere moment niet en dit wisselt zich steeds (snel) af. Je onderhandelt met jezelf, maakt afspraken, verbreekt ze, denk veel over je drankgebruik na en hebt veel zorgen over je gezondheid of relaties in relatie tot jouw guilty pleasure(s).

‍

Er gaat zowel heel veel directe als indirecte tijd en energie in jouw drankgebruik zitten. En zowel het wél drinken als het niet drinken gaat niet vanzelf (je denkt er steeds over na). Je zou een verslaving gekscherend het beste een (in potentie tijdelijke) uit de hand gelopen hobby kunnen noemen.

Wat is jouw onderliggende vraag?

Maar… Wat is voor jou eigenlijk de vraag onder de vraag wanneer je verslaafd bent? Wil je graag weten of je volgens de richtlijnen verslaafd bent? En waarom zou dat relevant zijn? Of wil je weten of iemand in jouw omgeving verslaafd is? Of wil je weten hoe je met iemand om kunt gaan die verslaafd is?

‍

Als jij wilt weten of jij verslaafd bent zal het je waarschijnlijk meer helpen om jezelf de vraag te stellen of jij zélf vind dat je een probleem hebt. Of, wat je ook kunt doen, als je niet het gevoel hebt of (onbewust) liever niet wilt toegeven dat je problemen hebt, is jezelf de vraag stellen of je ambities voor een beter leven hebt?

‍

Want misschien is de standaard die anderen voor hun leven hebben, veel lager dan dat jij voor jezelf hebt. Misschien heb jij het maatschappelijk gezien allemaal goed op orde of misschien zelfs beter dan anderen, maar knaagt er toch nog wat van binnen wat zegt dat het nóg beter kan. Of stel je jezelf weleens de vraag is dit nu alles in het leven?'

Het is aan jou

Het is aan jou om te bepalen of je jezelf verslaafd vindt. Het is aan jou om onder ogen te komen op welke vlakken jouw gebruik je onderuit haalt. Het is aan jou om moe te worden van jezelf. Het is aan jou om te bepalen of je je gebruik te ver vindt gaan. Het is aan jou om te voelen wanneer het écht genoeg geweest is.

‍

Psychologen, therapeuten of anderen buiten jou kúnnen dit gewoonweg niet voor jou bepalen. Ook ik stopte met drank en andere dingen vanuit het voelen van mijn eigen grenzen, maar ook vooral vanuit het voelen van een ambitie naar een mooier leven. Ook ik functioneerde prima volgens de maatschappelijke standaard, bovengemiddeld zelfs. Maar voor míj was het niet genoeg. Ik had bijna nooit een gevoel van tevredenheid of voldoening in het leven. En ik wilde onderzoeken of ik dat wel kon krijgen door te stoppen met drinken. Dat was één van mijn redenen om te stoppen.

Wacht niet op rock-bottom

Je hoeft dus niet rock-bottom te gaan, om iets aan je situatie te gaan doen. Wacht niet op het moment dat je er ineens, uit het niets iets in je leven gebeurd waardoor de knop in één keer om gaat en je het allemaal anders doet. Zoals een scheiding, ziekte of dood in je omgeving. Dit fenomeen komt vooral voor in films, boeken en verhalen.

‍

En daardoor denken veel mensen dat het zo werkt: gewoon maar wachten tot je er ineens klaar mee bent of totdat er iets op je pad komt waardoor stoppen vanzelf gaat, zonder morren. Maar je mag ook zelf beslissen dat je er klaar mee bent.

‍

Zo lang jij nog drugs gebruikt, alcohol drinkt of je overeet aan ongezond eten, durf ik je te vertellen: jouw leven kan nog (vele malen) beter. Stel je eens voor dat je vrij bent van deze dingen: dat voedzaam eten en drinken vanzelf gaat in je leven. Dat je er niet de hele dag door in je hoofd mee bezig bent. Dat je niet van shot naar shot, of drankje naar drankje leeft. Dat je leven meer is dan alleen maar drugs, drank of eten. Hoe mooi zou het leven dan zijn?

‍

Wil je meer lezen over verslaving en hoe je eruit kan komen? Scroll naar beneden voor gerelateerde blogs.

‍