Welke soorten verslavingen zijn er?

Soorten verslaving: welke soorten verslavingen zijn er te onderscheiden? En hoe pak je verschillende verslavingen aan? Deze blog geeft je antwoorden op deze vragen.

Middelen en gedragsverslaving

Doorgaans wordt er door de reguliere verslavingszorg onderscheid gemaakt tussen middelen- en gedragsverslaving. Bij een middelenverslaving is iemand (emotioneel) afhankelijk geworden van het innemen van bepaalde middelen (met bepaalde stoffen). Middelen als drugs, drank, pijnstillers of (bepaalde) medicijnen. Bij een gedragsverslaving is iemand (emotioneel) afhankelijk geworden van bepaald gedrag. Seks, gokken, gamen of bovenmatig gebruik van de mobiele telefoon zijn voorbeelden van gedragsverslavingen. Ook wordt door de reguliere verslavingszorg (over)eten als gedragsverslaving gezien.

‍

Vanuit mijn visie schaar ik (over)eten echter onder middelen verslaving, omdat voedingsmiddelen als geraffineerde suiker (comfortfood) of dingen met een combinatie van veel zout en vet (junkfood, zoute snacks, zoute en vette lunches of diners) een enorme verslavende werking op je hebben. De stoffen die in dit soort eten zit, heeft echt bijna net zo'n invloed op bijvoorbeeld (het niet voelen van) je remmingen als drugs of drank.

Externe en interne stoffen

Bij zowel een middelenverslaving als gedragsverslaving is er sprake van ‘stoffen’ in het lichaam, die gevoelens opwekken. Bij een middelenverslaving komen deze stoffen van buiten bij je naar binnen en hebben interactie met de stoffen die in je zitten (zoals hormonen). Bij een gedragsverslaving ervaar je alleen het effect van je eigen, interne stoffen.

Effecten van externe stoffen zijn intenser, dan effecten van interne, lichaamseigen stoffen. De intensiteit van het geluksgevoel wat wordt opgewekt is meteen ook het grote verschil tussen deze twee soorten verslavingen. Middelen versterken als het ware de lichaamseigen stoffen die voor euforie zorgen. Een middelenverslaving is daardoor intenser te noemen dan een gedragsverslaving.

‍

Middelenverslaving en gedragsverslaving gaan vaak samen. Door het gebruik van middelen voel je minder goed wat je lichaam echt nodig heeft en wanneer het z’n grenzen aangeeft, dus door gebruik van middelen vertoon je makkelijker gedrag wat grenzen over gaat. Zowel tijdens het nemen, als een volgende dag of zelfs dagen later.

Grenzen en behoeften

Van deze middelen word je op den duur moe, lui en ‘uitgecheckt’. Je lichaam voelt namelijk stressvol en onrustig aan door wat het te verwerken heeft aan stoffen, waardoor je er niet echt meer in aanwezig bent. Je bent niet echt betrokken met wat er in je omgeving en lichaam gebeurt en gaat dan meer en meer in je hoofd leven.

‍

Als je geen drugs gebruikt, geen alcohol drinkt en super gezond eet (geen dingen met geraffineerde suiker en bijna geen zoute, vette dingen) is het niet te doen om een hele dag op je kont te zitten en te gamen. Of op je telefoon te zitten scrollen. Of 8 uur of langer te werken achter een computer. Dit lukt alleen als je middelen neemt, waardoor je lichaam ontregeld is en je je lichamelijke grenzen en behoeften niet meer goed voelt.

‍

Je zal dus ook, als jij geen middelen gebruikt, niet snel vervallen in een seks-, porno-, gok of andere gedragsverslaving. Het kan wel, maar meestal gaat dit samen op met een middelenverslaving.

Gedragsverslaving aanpakken

Als je meer echt in je lichaam leeft, lukt het je gewoon niet om zo lang hetzelfde te blijven doen of steeds weer hetzelfde te blijven doen, terwijl je voelt dat het je niet (meer) zo veel oplevert. Zonder middelen wordt je geest te scherp en je lichaam te energiek, om in (gedrags)verslavingen te blijven hangen.

‍

Je lichaam en geest hebben meer nodig en geven dit heel duidelijk aan. Je hebt gewoonweg te veel energie om alleen maar te zitten en te gamen, appen of werken. Ook zoekt je geest (van nature) constant naar dingen om jouw energie in te steken, waar je meer van terugkrijgt. Zoals dingen die je (meer) doen ontwikkelen of die (meer) gevoel van zingeving geven.
‍

Als je een gedragsverslaving aan wilt pakken, zal je dan ook eerst eens kunnen beginnen met het veranderen van je levensstijl. Stoppen met drugs, drank, sigaretten of ongezond eten. En kijk wat er van je gedragsverslaving ‘overblijft’ als je je uit deze middelen hebt weten te halen.

Middelenverslaving aanpakken

Een middelenverslaving aanpakken is andere koek. Van deze externe stoffen moet je wel even écht afkicken, wat gepaard gaat met het oprakelen en verwerken van diepe emoties en overtuigingen. Er komt veel los bij het loslaten van een middelenverslaving. Lees mijn blog 'mijn methode en tools' om te weten te komen hoe ik werk aan het aanpakken van middelenverslavingen. Of scroll verder voor meer blogs over verslaving.